Çevirmen: Batu ÇELİK | Editör: Esra DORUK | Son Okuma: Ömer Faruk TÜRKAN

Perçinci Rosie

Perçinci Rosie (Rosie the Riveter) gerçek bir kişi değildir. Tarihte bir dönemi ve o dönemin parçası olan kadınları temsil eden bir kavramdır. Bir şeyin metal kısımlarını birbirine tutturmak için perçin tabancası kullanan kişiye perçinci denir. Her Perçinci Rosie gerçekten de perçinci değildir. Perçinci Rosie, II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan seferberliğine katkıda bulunmak için fabrikalarda, tersanelerde ve diğer üretim tesislerinde çalışan Amerikalı kadınlarının tümünü temsil eden bir kavramdır. Bu kavram kadınların ekonomik gücünü ve eşit hakları uğruna mücadele eden feminizm akımını da temsil eder hâle gelmiştir.

Kadın İstihdamı

II. Dünya Savaşı’ndan önce, evli kadınların çoğu ev hanımıydı ve evde kalıp çocuklarıyla ilgilenen annelerdi; yani para, yiyecek ve diğer ihtiyaçları konusunda kocalarının eline bakıyorlardı. Kendi ayakları üzerinde duran az sayıdaki kadınlar ise alt sınıfa mensuptu. Temizlik ve tezgâhtarlık gibi düşük maaşlı, kadınlara uygun olduğu düşünülen ev tipi işlerde çalışıyorlardı. Büyük Buhran sırasında birçok kadın ya işini kaybetti ya da daha fazla erkeğe çalışma imkânı sunmak için işlerinden vazgeçti.

Pearl Harbor’ın bombalı saldırıya uğramasının ardından Amerika Birleşik Devletleri II. Dünya Savaşı’na girdi ve Amerikan erkeklerinin çoğu orduda savaşmak için askere çağrıldı. Hâl böyle olunca fabrikalarda ve tersanelerde çalışacak kimse kalmadı ancak fabrikalarda seferberlik için silah ve malzeme üretilmesi gerekiyordu. Fabrikalar ve Amerikan hükûmeti geçmişte sadece erkek işi olarak görülen mesleklerin başında durmaları için kadınları da işe almaya başladı.

Fabrikalar ve Amerikan hükûmeti, ev hanımlarının işgücüne katılımını teşvik etmek için savaş sırasında Perçinci Rosie posterini ve kavramını kullandı. O zamanlar üst sınıf kadınların çalışması uygun görülmüyordu; Perçinci Rosie kavramı, çalışmasının tek nedeni ülkesinin ona ihtiyaç duyması olan feminen bir kadın görüntüsü çizmek için ortaya atıldı.

İsmin Ardındaki Hikâye

“Perçinci Rosie” terimi ilk olarak Redd Evans ve John Jacob Loeb tarafından 1942 yılında yazılan bir şarkıda kullanılmıştır. Şarkı, Rosie’yi diğer kadınlar dışarıda keyif çatarken bile çok çalışan bir montaj işçisi olarak tanımlar. Rosie’nin sıkı çalışması ve Amerikan seferberliğine olan bağlılığı ona ödül kazandırır. Perçinci Rosie gerçek bir kişi değildir ama Rosie the Riveter şarkısının yazarları “F4U Corsair Fighter” adlı avcı uçağının üretildiği fabrikada çalışan Rosalind P. Walters isimli zengin bir kadından ilham almışlardır. Rosie the Riveter şarkısı çok büyük bir başarı elde etti ve Perçinci Rosie terimi Amerika Birleşik Devletleri çapında bilinir hâle geldi.

Resmin Ardındaki Hikâye

J. Howard Miller’ın 1942’de hazırladığı “Bunu Yapabiliriz” posteri bugün çoğu insanın aklına Perçinci Rosie’yi getirmektedir. Posterde kırmızı bandanalı bir kadın kollarını sıvıyor ve kadının üzerinde “Bunu Yapabiliriz” sloganı yer alıyor. Poster II. Dünya Savaşı sırasında meşhur değildi ve kadınları işe alma amacıyla kullanılmıyordu. Westinghouse şirketinin Savaş Malzemeleri Üretim Koordinasyon Komitesi “Bunu Yapabiliriz” posterini hazırlayıp hem kadın hem de erkek çalışanları daha sıkı çalışmaya motive etmek için şirkete asmıştır. Poster anca savaştan sonra, 1980’lerde yeniden ilgi görmeye başlayıp feminist akımının bir parçası olmuştur.

1943’te ünlü ressam Norman Rockwell, kendi oluşturduğu Perçinci Rosie imgesinin resmini çizdi ve bu resim Saturday Evening Post dergisinin kapağı olarak kullanıldı. Resim, dünyanın birçok yerine yayılarak ününe ün kattı ve savaş sırasında orduyu finanse etmek amacıyla savaş tahvili olarak kullanıldı.

Bıraktığı Etki

Çoğu Amerikalı, Perçinci Rosie dönemini tüm Amerikalıların savaş hareketine destek çıkmak için bir araya geldiği bir dönem olarak görüyor ama bu tamamen doğru değil. Savaş birçok kadına iş imkânı sağlasa da siyahi erkekler ilk defa 1943 yılında işe alınmaya başladı. 1945 yılında da siyahi kadınlar ilk defa kaynakçı olarak eğitim almaya başladı. Farklı ırkların sonunda bütünleşmesi hem vatandaşlık hakları hem de feminizm hareketi üzerinde kalıcı etkiler bıraktı. İki ırktan insanlar aynı işleri yaparak yan yana çalışmaya başladılar ve ansızın gerçekleşen bütünleşme konusunda müzakere etmek zorunda kaldılar (hâlâ aynı çeşmeden içmedikleri, aynı tuvaletleri kullanmadıkları ya da aynı okullarda okumadıkları bir zamanda).

Perçinci Rosie dönemi, insanların iddia ettiği kadar birliğin sağlandığı bir dönem olmasa da tüm insanlara beyaz erkeklerin işi olarak kabul edilen işleri her bireyin yapabileceğini kanıtlama olanağı sundu. Perçinci Rosie döneminin ekonomiyi güçlendirmesi, kadınlara ve siyahi insanlara iş olanağı yaratması gelip geçiciydi. Savaş bittiğinde erkekler işlerinin başına geçti ve çoğu kadın ev hanımlığına geri döndü; fakat Perçinci Rosie döneminin ve kavramının etkisi Amerikan kültürünün kalıcı bir parçası hâline geldi ve sonraki feminist akımlarının temelini oluşturdu.

 

Kaynakça:

Smith, B. (2017). Rosie the Riveter. CommonLit. Retrieved July 3, 2022, from https://www.commonlit.org/en/texts/rosie-the-riveter